البدعة (secte) هي “ممّا أُحدث على غير مثال سابق”، أو هي، بمعنى آخر، أمر جديد غير مألوف. والبدعة، باللغات اللاتينيّة، تعني الانفصال عن الأصل. أمّا في علم الاجتماع الدينيّ فتتضمّن معاني سلبيّة، فيُقصد بها كلّ جماعة منغلقة على نفسها تمارس في داخلها طرق “غسل دماغ” وتلاعباً فكريّاً عند الآخر، ممّا يؤدّي إلى تحطيم المرء تحطيماً جسديّاً وروحيّاً واجتماعيّاً، فتمنع عنه حرّيّة التعبير أو النقد أو مجرّد النقاش. وتقتصر مسيرة المنتمين إلى هذه البدع على تقبّل الأجوبة الجاهزة والانتقائيّة والتلفيقيّة التي يفرضها النظام العقائديّ المُنزل، والتي غالباً ما تخلو من العمق والمنطق السليم. وتكون هذه الجماعات، في أغلب الأحيان، تحت سلطة “غورو” (ما يوازي المرشد الروحيّ) الذي يتصرّف مع جماعته كإله يتحكّم بمصير كلّ فرد فيها.
Są też jednostki, które nie wchodząc oficjalnie w żadną z herezji, tworzą dla siebie herezję, którą głoszą, mają tendencję do izolowania się i porzucania Kościoła, wymyślając własny system filozoficzny lub duchowy, a następnie próbując przekonać innych z tego. Te heretyckie tendencje zauważamy wśród tych, którzy wyznają hipotetyki, wypaczenia i przesłania, które otrzymują od Jezusa Chrystusa lub od świętych, w sposób sprzeczny z dziedzictwem i nauką Kościoła.
Herezje można podzielić na pięć kategorii:
- Ruchy i stowarzyszenia, które nie mają wyraźnych granic duchowych ani odniesienia (medytacja transcendentalna, ezoteryka), więc przyłączenie się do nich jest podwójne.
- Grupy o jasnej hierarchii i doktrynach (adwentyści, Świadkowie Jehowy), więc człowiek opuszcza swój kościół, aby całkowicie się do niego przyłączyć.
- Tajne i ezoteryczne stowarzyszenia lub ruchy, które ukrywają swoje wierzenia i praktykują symbolikę w swoich rytuałach (masoneria, różokrzyżowcy).
- Grupy, w których głównym celem i oparciem jest nieomylny Guru.
- Osoby zajmujące się różnego rodzaju magią, magią, astrologią, jasnowidzeniem, nekromancją, horoskopami i wszystkim, co wiąże się z odkrywaniem tego, co niewidzialne.
Rozprzestrzenianie się herezji ma różne przyczyny, z których najważniejsze to:
- القلق من المستقبل، ممّا يشجّع ظهور “أنبياء كذبة” يعدون بمشاريع خلاص كونيّة، ويحدّدون مواعيد لعلامات أزمنة ونهايات العالم، فيقع بمصيدتهم كلّ إنسان يبحث عن الاطمئنان.
- Problemy ekonomiczne, które popychają jednostkę uciekającą od społeczeństwa konsumpcyjnego do poszukiwania duchowej alternatywy.
- في عصر السرعة، هناك مَن يعرض بضاعته الروحيّة ويروّج بأنّها سريعة التناول وتحمل أجوبة روحيّة سريعة لتساؤلاته، فنقرأ في إعلان لإحدى البدع بأنّها “تعطي السعادة الآن وسريعاً”.
- Złe wychowanie i rozpad rodziny – te dwie sytuacje stanowią główne źródło większości tragedii społecznych, które mogą prowadzić do włączenia się w herezję.
- Migracje wewnętrzne ze wsi do miasta i migracje poza granicami kraju. Prowadzi to do oderwania się od korzeni i utraty autentycznych zwyczajów religijnych, przez co imigrant staje się bardziej podatny na wszelkiego rodzaju wpływy i łatwy łup dla heretyków.
- Skłonność człowieka do obcości i zjawisk nadprzyrodzonych oraz duchowe pragnienie absolutu. Te ludzkie uczucia mogą popychać człowieka do sprawdzania wszystkiego w celu zdobycia wiedzy i potwierdzenia siebie, wpadając w ten sposób w pułapkę.
من أبرز نتائج العولمة السائدة اليوم هو شعور الإنسان بأنّه يستطيع أن يحقّق ذاته الروحيّة بقواه الشخصيّة. من هنا تراه يقوم بتركيب ديانة خاصّة به، مرتكزاً على المعلومات المستقاة من هنا وهناك، فينتقي (كما في السوق) الأفكار والعقائد التي تناسبه ويخلطها بديانته الأصليّة. فيركّب ديانة خاصّة به تقوم على تناقضات جوهريّة بسبب جهله خصوصيّة كلّ ديانة وماهيّتها، كإدخال التقمّص في المسيحيّة، وهذا ما يخالف عقيدة القيامة التي يقوم عليها الإيمان المسيحيّ. إنّ هذا النمط من البدع أُطلق عليه تسميات مختلفة منها “دين آلة التحكّم عن بعد” أو “السياحة الدينيّة” أو “سوبر ماركت الأديان”.
Nie ulega wątpliwości, że spadek roli Kościoła w społeczeństwie i brak odnowienia jego dyskursu wpłynął na szerzenie się herezji, które wypełniły pustkę pozostawioną przez Kościół alternatywnymi duchowościami i wierzeniami. Na pierwszy plan wysuwają się przyczyny, które doprowadziły do takiego stanu rzeczy: spadek pobożności kapłańskiej i monastycznej, szczególnie na obszarach gęsto zaludnionych, gdzie jest wielu biednych i gdzie liczne są pokusy. Nie ulega też wątpliwości, że dyskurs Kościoła od dążeń młodych ludzi dzieli ogromna przepaść, gdyż w wielu sytuacjach w dalszym ciągu opiera się na starych metodach, które nabierają charakteru nadmiernego głoszenia moralności i są oderwane od rzeczywistości, czyniąc Kościół nabożeństwa w czysto rutynowy obowiązek, bez wchodzenia w głębsze znaczenia, jakie mówią.
Oczywiście w ciągu ostatniego stulecia zaszło wiele pozytywnych przemian. Kościół był świadomy niebezpieczeństw i wyzwań, przed którymi stał, i starał się je odeprzeć lub odpowiedzieć na nie. Kościół i wszyscy jego wyznawcy muszą jeszcze wiele zrobić, aby zachować wiarę i autentycznie ją przekazywać. Moda szerzy się jak zjadliwa choroba. Obowiązkiem Kościoła, przy wysiłkach swoich dzieci, jest opracowanie metody leczenia mającej na celu jej wykorzenienie.
Mój biuletyn parafialny
Niedziela, 30 grudnia 2001
Wydanie 52