Fasten, i sin eksklusive betydning, slutter fredagen efter den femte søndag i fasten, når den 40-dages periode slutter. Passionsperioden strækker sig fra slutningen af denne faste indtil opstandelsen, Store Lørdag, og omfatter således lørdagen efter den femte søndag i fasten, kaldet (Lazarus-lørdag) og de første seks dage af Store og Hellige Uge.
Lazarus lørdag indtager en helt særlig plads i det liturgiske år. Det falder uden for fastedagene, såvel som uden for de smertefulde dage i den store uge, som strækker sig fra mandag til fredag. Denne lørdag udgør sammen med Palmesøndag, der følger, en glædelig introduktion til de hellige dage. Den geografiske placering bringer det også sammen med palmesøndag, da Betania både er stedet for Lazarus’ opstandelse og udgangspunktet for Jesus på hans himmelfart til Jerusalem. (21). Denne lørdag fejrer vi begivenheden Lazarus opstandelse, en begivenhed fuld af mening, som vi vil se. Den er på mystisk vis forbundet med Kristi opstandelse og spiller for hende rollen som en opfyldt profeti. Vi kan sige, at Lazarus viser sig for os på tærsklen til påskeferien som en forløber for Jesus Kristus, der erobrede døden, ligesom Johannes Døberen gjorde det på tærsklen til helligtrekonger, da han optrådte som en forløber for Kristus, som er planlagt til at optræde i dåben. Ud over den grundlæggende betydning af Lazarus' opstandelse, er der sekundære aspekter, der kan betragtes som et nyttigt emne til kontemplation.
Budskabet, der reciteres i den guddommelige messe (Hebræerne 12:28-13:8) har intet at gøre med Lazarus' opstandelse, men et af dets vers: (Husk fangerne, som om I var fanger sammen med dem og dem, der pines siden du også er i kroppen) kan betragtes som relevant for Jesu medfølelse med Lazarus. Budskabet omfatter forskellige moralske bud: fortsat broderkærlighed, vært for fremmede, ikke at vanhellige ægteskab og adlyde overordnede. Den, der mener, at disse moralske anbefalinger forbliver vigtige, på trods af en vis naivitet og enkelhed, må læse de tre vers (som udgør dens generelle ramme, det første i begyndelsen af teksten, det andet i midten og det tredje i slutningen: (Vor Gud er en fortærende ild), (fordi han sagde: Nej. Jeg vil svigte dig, og jeg vil ikke forsømme dig. (Jesus Kristus er den samme i går, i dag og til evig tid), fordi de højeste åndelige sandheder er uadskillelige fra de simple praktiske krav, der nødvendigvis udspringer af dem.
Evangeliet (Joh 11:1-45) fortæller om hændelsen med Lazarus opstandelse (22). وتعطينا أناشيد السَحَر تفسر الكنيسة لهذه القيامة هكذا: (سبقت يا مخلّصي فحققت قيامتك المجيدة لما أعتقت من الجحيم لعازر…). هذا هو المعنى الرئيسي لقيامة لعازر: إنها حسب قول النشيد (تحقيق) مسبق لقيامة المسيح، وامتحان أولي لقدرة المسيح على الموت. (أيها المسيح إنك أنهضت من الجحيم لعازر… وقبل موتك زعزعت اقتدار الموت…). ثم تربط الكنيسة بين غلبة المسيح هذه على الموت ودخوله الاحتفالي إلى أورشليم الذي سنحييه غداً: (أيها الموت إن المسيح قد سباك الآن بواسطة لعازر، فأين غلبتك يا جحيم ؟ ها بكاء بيت عنيا عاد وبالاً عليك. ونحن جميعنا نقدم للمسيح أغصان الغلبة والظفر). وأيضاً: (لأجل ذلك ونحن كالأطفال نحمل علامات الغلبة والظفر صارخين إليك يا غالب الموت: أوصنا في الأعالي، مبارك الآتي باسم الرب !).
تعلن أيضاً قيامة لعازر قيامة الموتى التي هي نتيجة لقيامة يسوع: (أيها المسيح لما أقمت لعازر من بين الأموات حققت القيامة العامة)، (لقد أقمته يا مانح الحياة مؤكداً بذلك قيامة العالم…)، (بواسطة صديقك سبقت فأخبرت بعتق البشر من الفساد). سبت لعازر هو بمعنى ما عيد لكل الأموات، إذ يعطينا المجال لنؤكد ونوضح إيماننا بالقيامة. وينبهنا السيد بكلامه الموجّه إلى مرتا إلى تعليم مهمّ جداً متعلق بالأموات: قال يسوع لمرتا: (سيقوم أخوك، فقالت له مرتا أنا أعلم أنه سيقوم في القيامة في اليوم الأخير. فقال لها يسوع: أنا هو القيامة). إن إيمان مرتا كان خاطئاً في ناحيتين: كانت تتكلم عن قيامة تتم في المستقبل فقط، ولم تدرك هذه القيامة إلاّ بالنسبة إلى نوع من القانون العام. لكن يسوع يؤكد أن القيامة هي حدث حاضر منذ الآن لأنه هو القيامة والحياة. يعيش الراقدون بالمسيح وفيه. وترتبط حياتهم بحضور يسوع الشخصي وتظهر فيه. وإذا أردنا الاتصال روحياً بأحد أحبائنا الراقدين، فلا نسعَينَّ إلى أن نحييه في مخيلتنا، بل علينا أن نتصل مباشرة بيسوع، وهنالك ففي يسوع نجده.
إن قيامة لعازر تكوِّن أيضاً تصويراً رائعاً للعقيدة بشخص المسيح، إذ تبيّن كيف تتّحد في شخص يسوع الطبيعتان الإلهية والإنسانية بدون اندماج: (أيها المسيح… حضرت إلى قبر لعازر محققاً لنا طبيعتك…). وهكذا نجد الإنسان في يسوع يتأثر ويبكي لموت صديقه: (وبكى يسوع. فقال اليهود: أنظروا كيف كان يحبه !). ولكنه من جهة أخرى نرى الله في يسوع يأمر الموت بسلطان: (وصرخ بصوت عظيم: يا لعازر هلُمَّ خارجاً فخرج الميت…). ويقول النشيد: (أيها المخلص، بتخطرك وتدميعك وتلكمك أظهرت فعل ناسوتك، وبإنهاضك لعازر أظهرت فعل لاهوتك). (*)
أخيراً تحث قيامة لعازر الخاطئ على الرجاء بأنه، حتى ولو مات روحياً، سيحيا من جديد: (أتوسّل إليك، أيها المحب البشر، أن تنهضني أنا الميت بالأهواء…). هذه القيامة الروحية كثيراً ما تبدو لنا كقيامة لعازر مستحيلة: (… يا سيّدي قد أنتن لأن له أربعة أيام…). لكن كل شيء ممكن بالنسبة ليسوع: إعادة الخاطئ القاسي القلب، كما إقامة الموتى: (فقال يسوع: ارفعوا الحجر…).
Dette er hvad vi lærer, hvis vi denne lørdag tager til Betania for at besøge Lazarus grav. Vi ønsker ikke at se Lazarus, men vi ønsker at møde Jesus og begynde denne store uge med ham. Han kalder på os og venter på os. Martha ringede hemmeligt til sin søster og sagde: "Mesteren er kommet og kalder på dig." Hvad angår Mary (da hun hørte det, rejste hun sig hurtigt og gik hen til ham). Læreren ringer til mig. Han vil have, at jeg ikke forlader ham i hans lidelses dage. Han vil åbenbare sig for mig i de dage - og jeg stinker måske - på en ny og sublim måde. Her er jeg, lærer!
(21) I det fjerde århundrede begyndte fejringen af den hellige uge i Jerusalem lørdag, aftenen for palmesøndag, med en rituel gudstjeneste i kirken kaldet Lazarium i Betania.
(22) Vi ved ikke mere om Lazarus, end hvad vi finder i evangeliet, det vil sige, at han var bror til Martha og Maria af Betania, og han var en ven af Jesus, som oprejste ham fra de døde. Senere florerede myter om Lazarus, herunder at han og hans søstre blev anbragt af jøderne i en båd uden sejl, et projektil eller et ror, men de ankom mirakuløst til det sydlige Frankrig, hvor Lazarus prædikede for hele regionen og blev første biskop af byen Marseille. Denne myte kan være opstået som følge af, at en af biskopperne i byen Aix, som blev ordineret i Marseille i det femte århundrede, tilbragte nogen tid i Palæstina og bar navnet Lazarus.
(*) لا يجوز إخراج الكلام عن سياقه والقصد منه. فالكاتب هنا يوضح أن السيد المسيح له المجد أظهر ناسوته ولاهوته في هذا الحدث، البكاء كإنسان وإقامة لعازر كإله. ولم يتصرف كشخصين بل أظهر حقيقة الطبيعتين في شخصه الواحد. والمسيح، له المجد، ليس إنسان تجلى فيه الله. بل هو الله المتجسد… الشبكة