Sobór Aleksandryjski i problem Antiochii

Biskupi zgromadzeni w Aleksandrii wspomnieli o swoich braciach w Chrystusie, synach Kościoła w Antiochii, i napisali list pokojowy do biskupów nicejskich, którzy byli w Antiochii i udających się tam, oraz do Efezjusza włoskiego, biskupa Herkulesa, Lucyfera z Sardynia, biskup Kliari, Asterius, biskup Petry, Kimatius, biskup Jableh i Anatolius, biskup Efebes, który nie jest Anatoliuszem, biskup Aleppo. Wśród tekstu tego listu znajduje się następujący tekst: „Ci, którzy chcą żyć z nami w pokoju, zwłaszcza ci, którzy gromadzą się w starożytnym Kościele i arianie, którzy do nas przychodzą, również wzywają i akceptują przyjęcie ojców dla swoich dzieci. Przyjmij ich jako opiekunów i włącz ich do drogich Paulinów i nie proś ich o nic innego, jak tylko o wyparcie się herezji ariańskiej i wyznanie wiary, którą nasi ojcowie wyznawali w Nicei, oraz wyparcie się wiary w stworzenie Ducha Świętego i jaka jest w tym różnica w istocie.” W swoim piśmie Sobór Aleksandryjski zignorował Efez, biskupa Antiochii, i jego ariańskich zwolenników. Być może rodzice mają na to wymówkę. Dziwne jednak, że nie wymieniono imienia Melecjusza, biskupa większości prawosławnej w Antiochii, który dla wiary zniósł trudy wygnania. Interwencja tego Soboru Prawosławnego w Antiochii była mało przydatna od czasu jego powstania.

Pawlin, biskup Antiochii: Co gorsza, Lucyfer z Sardynii, biskup Clari, był zazdrosny i pochopny i nie kontrolował sytuacji na podstawie własnego zdania. Ledwo uniknął wygnania i niewoli, pospieszył do Antiochii, aby rozwiązać jej problem. Po przybyciu na miejsce ksiądz szybko udzielił tam wsparcia paulistom i mianował na biskupa księdza Pawlina, ich przywódcę. Czyniąc to, nie znał liczby odpowiadających mu biskupów, trzech zamiast jednego. Kiedy Sobór Aleksandryjski zakończył swoje prace, a biskupi Euzebiusz i Asteriusz udali się do Antiochii, aby zarządzać jego sprawami, w odpowiedzi skonfrontowali się z dziełem Lucyfera. Euzebiusz powstrzymał się od publicznej nagany wobec swojego zachodniego kolegi, nie uznał jednak święceń Pawlina i wyjechał z Antiochii do Włoch, zabierając ze sobą młodego Antiochianina Ewagriusza.

Stanowisko Melecjusza „Galilei”: Julian zmarł, a Jovanus przejął po nim kryzys rządów. Jovianus był prawosławnym wierzącym w tekst Konstytucji Nicejskiej, dlatego zaprosił Atanazego Wielkiego na spotkanie z nim w Antiochii. Czcigodny Meletiusz wykorzystał tę okoliczność i z kolei wezwał do zwołania soboru prawosławnego, aby zbadał kwestię doktryny. Na zaproszenie odpowiedziało wielu biskupów, z których najsłynniejszymi byli Euzebiusz z Samisat, Pelagiusz z Latakii, Oraniusz z Apamei, Tytus z Bosry, Akacjusz z Cezarei w Palestynie, Anatoliusz z Aleppo i Izaak z Armenii. Biskupi ci przedstawili już wcześniej tekst konstytucji zatwierdzony przez Sobór w Konstantynopolu, aby zadowolić cesarza Konstancjusza. Kiedy Konstancjusz zniknął, a Julian po nim zmarł, uznali za konieczny powrót do konstytucji nicejskiej, dlatego napisali do Juliana list, w którym oświadczyli, że nie chcą należeć do tych, którzy wypaczają prawdę wiary i że przyjęli tekst nicejski i zachowali go oraz że doszli do mądrej interpretacji słowa Homoousios, co do której niektórzy biskupi byli zdezorientowani. Pauliści, zwolennicy biskupa Pawlina, wątpili w szczerość tych biskupów i oskarżali ich o lichwę i oszustwo. Napisali w tej sprawie odpowiedź, którą później błędnie przypisano św. Atanazemu Wielkiemu.

Melecjusz i Atanazy: Atanazy Wielki odpowiedział na zaproszenie Jowanusa i przybył do Antiochii jesienią 363 roku. Skontaktował się z Meletiusem z Galilei i zaprosił go do towarzystwa. Meletiusz udzielił niejasnej i elastycznej odpowiedzi. Być może winę za to spada na jego otoczenie. Atanazy uznał biskupstwo Pawlina i wrócił do Aleksandrii. Prawosławie w Antiochii zostało podzielone przeciwko sobie, na dwie głowy, Meletiusza i Pawlina.

Przewiń na górę