Saint Ignatius Antakyayê: (Ignatius Theophorus, “Xwedêgir”) Ew hevdemê Ignatius Evodius bû, û dibe ku wan di heman demê de serokatiya Dêra Antakyayê (Xirîstiyanên bi eslê xwe Cihû, Xirîstiyanên bi eslê xwe necihûyan) parve kiribin. (1)Paşê, piştî şehadeta Evotheus, wî bi tena serê xwe serokatiya her du dêran domand.

Kevneşopiyek heye ku dibêje ku zarokê ku di Mizgîniya Metta 18 de hatî, Saint Ignatius e, lê Chrysostom vê kevneşopiyê piştgirî nake û piştrast dike ku Ignatius Xudan nedîtiye. Zanayên dêrê jidayikbûna wî di sala 35-an de û ku ew li Entakyayê bi destên Şandiyan û şagirtan ewle bû, û wî navê Theophorus - Xwedêgir- ji xwe re girt.

Dêra Antakyayê û Saint Ignatius: في عهد اغناطيوس بدأت الإمبراطورية الرومانية تلاحق المسيحيين و تضطهدهم، إذ أخذ الإيمان المسيحي ينتشر في رومة نفسها وهذا كان للرومان بمثابة خيانة الدولة، فدين الآباء بالنسبة لهم، ميثاق لا يجب فسخه. وهناك عامل أخر حرض الرومان على اضطهاد المسيحيين وهو الشكاوي اليهودية، إذ جعلتهم ينتبهوا إلى سرعة انتشار البشارة المسيحية في الإمبراطورية. وبالنسبة للظروف الداخلية في عهد اغناطيوس لم تكن أفضل حالاً إذ كان الاختلاف بين المؤمنين من اليهود والأممين ما يزال قائماً.

Siyaseta wî ya sponsorgeriyê: Pîroz ne eleqedar bû ku doktrînên Xirîstiyaniyê (Sêyemîniya Pîroz û yekîtiya her du xwezayên di Mesîh de) rave bike, lê belê piraniya berjewendiya wî hînkirina baweriya Xirîstiyan, paqijkirina wê, û yekkirina rêzên gelê dêra wî - Antakyayê - û ew yekem bû ku peyva "zanko" (Katolîk) ji bo dêrê bikar anî û ew kolejî û ne serokatî hesibandin. Wî dêrê jî organîze kir û di nameya xwe de ji Efesiyan re rêzên kahînan eşkere dike û metran dike serokê dêra herêmê û dibêje ku ew Mesîh e û li ku derê Mesîh be, dêrê li wir e û paşê rihspiyan. û wan ji bawermendan re bike nimûne, çawa ku şandî ji bawermendan re mînak in, piştre jî şeytan û rêzgirtina wan ji emrên Xwedê re, her karek ku bêyî erêkirina metran ji dêrê re were pêşkêş kirin, ne populer dike. divê ew bi tena serê xwe neyê kirin û ew qurbana xwedayî dike pîroziyek ku tenê ji hêla metran û kesên ku ji hêla metran ve hatine destûr kirin.

Dadkirina li ser pîroz: Neron qanûnek damezrandibû ku her kesê ku Xirîstiyantiyê qebûl dike wekî derqanûnî dihesibîne. Piştî vê yekê Vespasianus, Tîtos û Domitianus hat. Di sala 99an de, Qeyser Trayanus qanûna Neron pejirand û ferman da ku ew were bicihanîn.Qanûn ji Plinyus, hukumdarê Bîtynyayê re hate şîrove kirin, ku her kesê ku wekî xirîstiyan be, dê were darve kirin heya ku ew dev ji baweriya xwe bernede. Di nav wan kesên ku di encama vê qanûnê de hatin şehîd kirin, Saint Clement, metranê sêyemîn ê Romayê piştî Petrûs Şand di sala 100 de, û Şimûn, metranê Orşelîmê di sala 107 de. Dibe ku ev qanûn bibe sedema şehadeta Ignatius Theophorus.

Li gorî kevneşopiyê, hukumdarê Romê Ignatius sûcdar kir ku wekî şeytan guh nedaye fermanên wî, û mirovan diceribîne ku giyanê wan xera bike (mizgîniya Mesîh bide). Pîroz bersîva wî da ku xwedayên Romayî cin in û ji zarokên Xwedê ditirsin û ku tenê Xwedayek heye. Walî jê re got: «Mebesta te Mesîhê ku Pîlatos li xaçê daliqandibû?» Pîroz bersîva wî da: Divê bê gotin ku Îsa, yê ku guneh û çêkerê wî bi xaçê ve daliqand, desthilatî da yên ku wî di dilê xwe de digirin ku dojeh û hêza wê biperçiqînin. Walî jê re got: Ma tu Îsa di zikê xwe de hildigire? Ignatius got: Di vê yekê de guman tune, ji ber ku hate gotin: "Ezê bêm nav wan û bi wan re bimeşim." Serwer neçar ma ku di 6ê Çileya 107an de fermana xwe bide û destê Îgnatius kelepçe bike û bişîne Romayê da ku li ber çavê mirovan bê avêtin ber heywanan. Li vir pîroz kir qîrîn û got: Spas ji te re, ya Xudan, ji ber ku te evîna xwe ya temam da min û bi wan sînorkirinên ku te rûmet da Pawlos, te ez bi rûmet kirim. Piştre ji bo dêrê dua kir, emanet kir û xwe radestî polîsan kir.

Peyamên wî: فانطلق مقيداً بالأغلال ومعه الشهيديّن روفوس وزورسيموس اللذين شملهما الحكم. وفي أثناء سفره من أنطاكية إلى رومة كتب سبعة رسائل إلى الكنائس التي مرَّ بها. التي كانت تشجع على تحمل المحن ومصائب الدهر. ووصلت لنا في ثلاث مجموعات: القصيرة والطويلة والمختصرة. والقصيرة هي الأصلية، وقد حفظت لنا مخطوطة يونانية (القرن الثاني) هذه الرسائل ولا تشمتمل على الرسالة إلى الرومانيين، وأقدم نص يحفظ لنا هذه الرسالة يعود للقرن العاشر. وفي القرن الرابع قام من عُني بها وحرفها فأضاف إليها وجعلها مجموعات تشمل ثلاثة عشر رسالة بدلاً من سبع. فجاء بها علاوةً على الرسائل إلى كنائس: أفسس ومغنيسية وترّلة ورومية وفيلدلفية وأزمير وبوليكاربوس رسائل إلى أنطاكية وطرسوس وفيلبي وهيرون ومريم الكبسولة ورسالة هذه الأخيرة إلى أغناطيوس. وظلت هذه الرسائل موضوع جدل بين علماء الكتاب المقدس والإنجيليين. فقال البعض أنها مزورة، والبعض الآخر صحيحة. ثم جاء Lightfool و Haranck وZahn وFunk ووفّقوا باثبات صحتها بالأدلة الداخلية والخارجية وسكت جميع القائلين بتزويرها. وأصبحت هذه الرسائل من أفضل ما تبقى من آثار الآباء الأولين.

Wan jê re got: Pîroz gihîşt paytexta împaratoriyê. Ew roja cejnên girtina Romayê bû. Romayî daketin Koliseumê Flavianus da ku serketinên Trianus pîroz bikin û bibin şahidê şerê bi xwîn di navbera malbat, sûcdar û heywanên hov de. Du rêhevalên pîroz di 18ê Kanûnê de li vê amfîtiyatroyê şehîd ketin. Di roja bîstan de, pîrozê Xwedêgir cil û bergên wî jê kirin û avêtin ber heywanan, ku bedena wî ya paqij çirandin û ew xwarin. Tiştê ku ji laşê wî mabû hestî bûn, bawermendan ew berhev kirin û şandin Entakyayê. Ji ber vê yekê ew li derveyî dîwêr hate veşartin. Dûv re ew di rojên Theodosiusê Ciwan de hate veguheztin bermahiyên dêra ku Perestgeha Fortuna ya di dilê Antakyayê de bû, û dêrê ji bo bîranîna wî bi navê wî hate binavkirin. Cejna wî: Hate gotin ku bawermendên Romayê piştî mirina wî ya bi rûmet, tevahiya şevê ji Rebbê xwe re dua kirin ku qelsiya xwe xurt bike û paşê şehîd di şiklê şervanekî ku ji şer de bi serketî derketiye, ji wan re xuya bû. Birayên Entakyayê roja şehadeta wî wek cejneke ku dêrê wî pîroz dike destnîşan kirin. Dêra Ortodoks hîn jî di vê rojê de wî pîroz dike. Der barê Dêra Katolîk de, wê cejnê veguhezand roja yekê Sibatê. Dibe ku roja şehadeta wî bi roja veguhestina termê wî ve were girêdan.

Ji gotinên Saint Ignatius:

Dabînkirina xilasiyê bi Îsa Mesîh
يركز القديس اغناطيوس على الخلاص بيسوع المسيح الاله التام والانسان التام. “.. اله متجسد وفي الموت حياة حقيقية ولد من العذراء ومن الله..” (افسس7: 2). و يقول في مطلع رسالته الى اهل ازمير: “أمجد يسوع المسيح الذي جعلكم حكماء. لقد أدركت انكم قد بُنيتم بايمان لا يتزعزع كأنكم مسمَّرون على صليب يسوع المسيح بالجسد والروح وثابتون بقوة في المحبة بدم المسيح الذي هو حقيقة “من نسل داود بالجسد”، وولد حقيقة من العذراء واعتمد من يوحنا “لتتم به كل عدالة”، وسُمِّر من اجلنا على عهد بيلاطس البنطي وهيرودس رئيس الربع، وبثمرة صليبه وآلامه المقدسة وجدنا الحياة، وبقيامته “رفع رايته” فوق العصور ليجمع قديسيه ومؤمنيه في اليهودية وفي الامم في جسد واحد في كنيسته”. وقال ايضا “تحمَّلَ كل هذا من اجلنا ومن اجل خلاصنا. تألم حقا وقام حقا بقدرته. انه لم يتألم ظاهريا كما يقول بعض الجاحدين” (ازمير 2).

ويؤكد في رسالته عينها: “اني أؤمن واعتقد أن المسيح بعد القيامة كان بالجسد. ألم يخاطب بطرس ومن معه قائلا “جسُّوني والمسوني وانظروا اني لستُ روحا بدون جسد”؟ لقد لمسوه فآمنوا فورا واتحدوا بجسده وروحه، لذلك احتقروا الموت وانتصروا عليه” (ازمير 3: 1-2).

Pîroziya spas û dêrê
“اياكم والاشتراك بغير سر الشكر الواحد لأنه لا يوجد غير جسد واحد لربنا يسوع المسيح وكأس واحدة توحِّدنا بدمه ومذبح واحد، كما يوجد اسقف واحد مع متقدمين والشمامسة رفقتي في الخدمة، وهكذا كل ما تفلونه تفعلونه حسب الله” (فيلادلفيا 4). “فإذا كنتم جميعكم تجتمعون كواحد… تكسرون الخبزة الواحدة التي هي دواء للخلود، تقدمة مُعدّة لتحفظنا من الموت وتؤمن لنا الحياة الدائمة في المسيح” ( أفسس 20: 2).

“Yê ku ji gorîgehê dûr be, wê ji nanê Xwedê bêpar bimîne” (Efesî 5:2). "Yê ku xwe ji civîna bawermendan dûr dixe, pozbilind e û xwe ji hevaltiyê qut dike. Li ser vê yekê hatiye nivîsîn: "Xwedê li hember qureyan radiweste." (Efesî 5:3). “Hewl bidin ku civînên xwe zêde bikin da ku hûn şikir û rûmeta xwe pêşkêşî Xwedê bikin, ji ber ku hêza Şeytan wê kêm bibe û hêza wî wê li ber peymana baweriya we hilweşe” (Efesî 13).

Keşîş
"Li ku derê metran be, divê civat li wir be, çawa ku Mesîh li wir be, dêra gerdûnî jî hebe" (Zebûr 8:2).

Di destpêka her nameyê de behsa metranê bajêr û xelkê dike û li ser metran Filadelfia dibêje: “Ez dizanim ku vî metran “ne ji xwe û ne jî ji mirovan xizmeta keriyê negirtiye”. (Galatî 1:1), ne ji bo hezkirina pûçbûnê, lê ji bo hezkirina Bav Xwedê û Îsa Mesîh. Em esîr bûn bi nermiya wî. Bêdengiya wî ji axaftinên xwe pir wêdetir dikare bike... Xwezaya wî ya aram, ku hêrsê nas nake, min dide zanîn ku fezîleta ramana wî temam e û ew bi hemî nermiya xwe dijî. Xwedayê jîndar” (Fîladelfî 1:1).

Metran di dêrê de temsîla Mesîh dike û îtaeta bawermendan heye, her çend ew ciwan be jî, ji ber ku kesê ku bi ramana metran re ne razî be, xwe ji ketina dînîtiyê diparêze. Ew dibêje: “Tu kes ji we, bêyî daxwaza metran, tiştekî girêdayî dêrê neke” (Zebûr 8:1). “Divê hûn bi metranê xwe re heman fikrê bin” (Efesî 4:1). “Ez ji bo girêdana weya domdar a bi metranê we re çavnebariyê dikim, çawa ku Civîn bi Mesîh re û Mesîh Îsa bi Bav re, hemû bi yekîtiyê ve girêdayî ye” (Efesî 6:1).

Metran çavdêriya birêvebirina hemû pîroziyên dêrê dike: “Bê metran, ne vaftîzm û ne jî cejna evînê destûr nayê dayîn” (Zebûr 8:2). “Mêr û jinên ku dizewicin, divê yekîtiya xwe di bin desthilatdariya metran de hebe, da ku zewac li gorî Xudan be û ne li gorî xwestekê be” (Polycarp 5:2).

Saint Ignatius ji her metran re şîret dike: "Bi çalakiya xwe ya mezin, ji hêla laşî û giyanî ve, mezinahiya xwe rastdar bikin û bala xwe bidin yekîtiya ku ji her tiştê qenc derbas dibe. Bi her kesî re çawa ku Xudan bi we re radigire, û çawa ku hûn ji wan hez dikin. Wextê xwe bi duayên berdewam derbas bikin. Aqilmendiya xwe bi aqilmendî zêde bike û bi ruhê ku xew nizane hişyar bimîne. Wî ji her kesî re ferdî xîtabî yekî kir, da ku ew exlaqê Xwedê ji xwe re bike nimûne” (Polîkarp 1:2-3).

Û li ser Mesîhî di jiyan û xebata wî de
“Mesîhî ne xwediyê xwe ye û ne axayê wî ye. Wextê wî yê Xwedê ye û ew tenê ji bo xatirê wî dixebite” (Polîkarp 7:3). "Bêdengbûn û bibûn ji axaftin û nebûnê çêtir e." “Ji bo meriv hînkirin baş e, lê xweştir e ku meriv tiştên ku hîn dike bike” (Efesî 15:1). “Eger hûn bêdeng bimînin, hûnê ji vê xebatê çêtir tevkariyê nekin” (Romayî 2:1). “Xirîstiyan bin, ne bi navê, lê bi rastî” (Magnesia 4). “Ez ji we naxwazim ku hûn li razîbûna mirovan bigerin, lê ji Xwedê dixwazin” (Romayî 2:1). “Mesîh nexin ser lêvên xwe û dinya di dilê xwe de” (Romayî 1:7). “Heke hûn dixwazin qenciyê bikin, Xwedê hazir e ku alîkariya we bike” (Îsmîr 11:3). “Li hember hev bîhnfireh û nerm bin, bi nermiya Xwedê li hember we” (Polîkarp 6:2).

“اعتبروا من يحمل فكرة مخالفة لنعمة يسوع المسيح التي حَلّت علينا مضاداً لفكر الله. مثل هذا لا يهتم لا بالمحبة ولا بالارملة، لا بالفقير ولا بالمضطهَدين، لا بالاسرى ولا بالمعتقين، لا بالجائع ولا بالعطشان. يبتعد عن الصلاة وسر الشكر حتى لا يقرّ بأن سر الشكر هو جسد مخلصنا يسوع المسيح، الجسد الذي تألم من اجل خطايانا والذي اقامه الله الآب بصلاحه. أولئك الذين يرفضون عطية الله يموتون في مجادلاتهم. الافضل لهم ان يطبّقوا ناموس المحبة ليكون لهم مجال في القيامة. احترزوا من هؤلاء البشر ولا تتكلموا عنهم لا في مجالسكم الخاصّة ولا في المجالس العامّة. تعلقوا بالانبياء وعلى الاخص بالانجيل الذي أرانا الآلام كاملة والقيامة محقَّقة. اهربوا من الشقاقات لانها رأس الشرور” ( إزمير 6: 2 و7: 1-2).

د. أسد رستم
نقلاً عن: كنيسة مدينة الله أنطاكية العظمى

(1) لقد سام القديس بطرس خلفاً له على كرسي أنطاكية القديس افوذيوس ولكن للأسف ليس لدينا ما يجعلنا نخوض في البحث بتاريخ أول خليفة للرسول بطرس ولكن هناك تقليد يقول أنه قد نال إكليل الشهادة في عهد نيرون…